• Yaratildi: 02.06.2023
• Yangilandi: 02.06.2023
• O'qildi: 8260

Jamoa shartnomasini kiritilgan o‘zgartirish va qo‘shimchalar

“Navoiy kon-metallurgiya kombinati” AJ Jamoa shartnomasini yangi tahrirdagi Mehnat kodeksiga muvofiqlashtirish yuzasidan kiritilgan o‘zgartirish va qo‘shimchalar bo‘yicha

T U Sh U N T I R I Sh

1. Xizmat safari davrida kunlik xarajatlar uchun to‘lovlar quyidagi tartibda amalga oshiriladi: (O‘zbekiston Respublikasi hududida xizmat safarlari to‘g‘risidagi Nizom).

- Xodimning ovqatlanishi uchun xarajatlari – Bazaviy hisoblash miqdorining 0,25 barobari miqdorida, tasdiqlovchi hujjatlar taqdim qilingan holda (kunlik umumiy ovqatlanish korxonalari tomonidan taqdim qilingan cheklar).

- Xodimning boshqa xarajatlari uchun – Bazaviy hisoblash miqdorining 0,10 barobari miqdorida.

Tushuntirish: Bugungi kunda O‘zbekiston Respublikasida Bazaviy hisoblash miqdori 330 000 so‘mni tashkil etadi. Xizmat safarida bo‘lgan xodimga boshqa kunlik xarajatlar uchun 0,10 (33 000 so‘m) Bazaviy hisoblash miqdoridagi mablag‘dan tashqari, Bazaviy hisoblash miqdorining 0,25 (82 500 so‘m) barobari miqdorida ovqatlanish uchun mablag‘ ajratiladi. Ovqatlanish xarajatlarini tasdiqlovchi hujjatlar taqdim etilmaganda, xodimdan 12 foiz (82 500 so‘mdan 12 foiz 9 900 so‘mni tashkil etadi) miqdorida jismoniy shaxs daromad solig‘i ushlab qolinadi.

Ovqatlanish xarajatlarini tasdiqlovchi hujjatlar taqdim etilgan holatda hisob:

330 000 x 0,1 = 33 000 so‘m (kunlik xarajatlar), 330 000 x 0,25 = 82 500 so‘m (ovqatlanish xarajatlari). Jami to‘lovga: 33 000 + 82 500 = 115 500 so‘m.

Ovqatlanish xarajatlarini tasdiqlovchi hujjatlar taqdim etilmagan holatda hisob:

330 000 x 0,1 = 33 000 so‘m (kunlik xarajatlar). 330 000 x 0,25 = 82 500 so‘m – 12 foiz JShDS = 72 600 so‘m. Jami to‘lovga: 33 000 + 72 600 = 105 600 so‘m to‘lab beriladi.

 

2. O‘zbekiston Respublikasining 2022-yil 28-oktyabrdagi 798-sonli Qonuniga asosan yangi tahrirdagi Mehnat kodeksi qabul qilinib, joriy yilning 30 aprelidan amalga kiritildi.

O‘zbekiston Respublikasi Mehnat kodeksining 253-moddasiga asosan xodimning oylik ish haqi ikki qismga bo‘lingan holda to‘lanadi (bo‘nakda va qolgan qismi miqdorida).

Bo‘nak – bu, xodimlarga har yarim oyda, oyning birinchi yarmi uchun to‘lanadigan ish haqi. Bo‘nak va ish haqining qolgan qismini to‘lash o‘rtasidagi vaqt oralig‘i 16 kundan oshmasligi kerak.

 

Bo‘nak qanday to‘lanadi?

2022-2024-yillarga mo‘ljallangan Jamoa shartnomasiga kiritilgan o‘zgartirishlarga asosan oylik ish haqi quyidagicha to‘lanadi:

- joriy oyning 30-sanasiga qadar oyning birinchi yarimida ishlagan vaqtga mutanosib ravshda oylik tarif stavkasi (ish haqi) miqdorida xodimning bank plastik kartochkalariga o‘tkazish yo‘li bilan bo‘nak to‘lash;

- ish haqining qolgan qismini hisobot oyidan keyingi oyning 15-sanasiga qadar, lekin oyning keyingi yarmi tugaganidan keyin 16 kundan kechiktirmay to‘lash belgilangan.

Misol uchun: may oyi uchun bo‘nak 30-mayga qadar to‘lanadi, may oyi ish haqining qolgan qismi 15-iyunga qadar foiz nisbatida naqd va naqdsiz ko‘rinishida to‘lanadi.

 

Bo‘nak so‘mmasi qanday hisoblanadi?

Bo‘nak so‘mmasini hisoblash uchun xodimning ish haqini (oylik ish haqi) may oyidagi ish kunlari meʼyoriga bo‘lish (5 kunlik ish haftasida 22 ga; 6 kunlik ish haftasida 26 ga; smenali ish rejimida 15 yoki 16 va hokazo) va 1 dan 15-sanagacha xodim haqiqatda ishlagan vaqtiga ko‘paytiriladi.

Xodim oyning 15-sanasiga qadar to‘liq ishlaganda 5 kunlik ish haftasida – 10; 6 kunlik ish haftasida – 12; smenali ish rejimida, ish vaqtini jamlab hisoblash joriy qilinganda – ishlangan smena (kunlar) soni hisoblanadi.

Mehnatga haq to‘lashning har qanday turidan (vaqtbay, ishbay va yo‘l varaqalari) qatʼiy nazar, haqiqatda ishlagan vaqtni “Ish vaqtini hisobga olish tabeli” asosida hisoblanadi.

To‘liqsiz ishlagan davrda, misol uchun: agar xodim mehnat taʼtilida, kasallik varaqasida bo‘lganda faqat haqiqatda ishlagan kunlari uchun oyning birinchi yarmida bo‘nak to‘lanadi.

 

3. Asosiy mehnat taʼtil kunlari (O‘zR. MKning 217-moddasi):

Ishchi va xizmatchilar uchun – 24 kalendar kun;

Rahbar va mutaxassislar uchun – 26 kalendar kun.

“NKMK” AJda ko‘p yillik ish staji uchun yillik qo‘shimcha mehnat taʼtili taqdim etiladi (O‘zR MK 220-moddasi).

Xodimga NKMK, “NKMK” AJda ishlagan har besh yil uchun davomiyligi ikki kalendar kun bo‘lgan, biroq jami sakkiz kalendar kundan ko‘p bo‘lmagan har yilgi qo‘shimcha mehnat taʼtili beriladi.

Bundan tashqari ish o‘rinlari attestatsiyasi natijalari bo‘yicha qo‘shimcha taʼtil berish saqlanib qolinadi.

Mehnat taʼtilining umumiy davomiyligi 56 kalendar kunidan oshmasligi kerak (O‘zR. MKning 222-moddasi).

Tushuntirish:

Yangi Mehnat kodeksiga muvofiq respublikamizda eng kam asosiy mehnat taʼtili davomiyligi 21 kalendar kundan kam bo‘lmasligi lozim. Navoiy kon-metallurgiya kombinatida ishlab chiqarish sharoitlaridan kelib chiqib, ishchi va xizmatchilarga 3 kun, rahbar va mutaxassislarga 5 kun asosiy taʼtilga qo‘shimcha ravishda belgilandi, yaʼni asosiy mehnat taʼtili davomiyligi ishchi va xizmatchilarga 24 kun, rahbar va mutaxassislarga 26 kunni tashkil etadi. Misol tariqasida xodimga 24 (26) kun asosiy taʼtil + ish staji uchun 8 kundan ortiq bo‘lmagan qo‘shimcha mehnat taʼtili (har 5 yil staji uchun 2 kun hisobida) + ish o‘rinlari attestatsiyasi natijalari bo‘yicha (3 kundan 19 kungacha) beriladigan qo‘shimcha taʼtil taqdim etiladi.

 

4. Xodimlarga quyidagi ijtimoiy taʼtillar beriladi: (O‘zR MK 238-moddasi).

- Xodimga nikoh tuzilganligi munosabati bilan – 1 kun;

- Xodimning yaqin qarindoshining (turmush o‘rtog‘i, farzandlari, ota-ona, aka-uka, opa-singil) vafot etganligi munosabati bilan – 3 kun.

Mazkur taʼtillar xodimning o‘rtacha ish haqi saqlangan holda beriladi.

 

Manba: “Konchilar hayoti” gazetasining 2023-yil 31-maydagi 10-soni

https://www.ngmk.uz/uz/home/blog/press-tsentr/gazeta--konchilar-hayoti-