• Yaratildi: 08.06.2022
• Yangilandi: 08.06.2022
• O'qildi: 2929

Innovatsion loyihalar – yutuqlar omili

“Konchilar hayoti” gazetasining 2022-yil 27-maydagi 10-sonida “Innovatsion loyihalar – yutuqlar omili” sarlavhali “NKMK” AJ Markaziy kon boshqarmasi “Oltinni uyumda eritmaga o‘tkazish sexi” koni bosh texnologi Rustam Egamov bilan suhbat chop etildi. 

Bugungi kunda tarkibida oltin miqdori kam bo‘lgan maʼdan konlari va texnogen chiqindilarni qayta ishlashda uyumda eritish texnologiyasi muhim o‘rin tutadi. O‘zbekistonda mazkur texnologiyani qo‘llash asosida sezilarli natijalarga erishilyapti. Buni Markaziy kon boshqarmasining “Oltinni uyumda eritmaga o‘tkazish sexi” koni misolida ham ko‘rish mumkin. Korxonada oltin tarkibli maʼdanni maydalashdan tortib toki “Dore” oltin-kumush qotishmasini olishgacha bo‘lgan jarayon amalga oshiriladi. Jamoaning oldiga qo‘yilgan asosiy vazifa bu – “Muruntov” koni omboridagi tarkibida oltin miqdori kam maʼdanlarni to‘rt bosqichli maydalash va saralash orqali maydalab uyumga yotqizish va uyumdagi oltinni kimyoviy yo‘l bilan eritmaga o‘tkazishdir. Boshqacha aytganda, to‘g‘ridan-to‘g‘ri sorbsiyalash texnologiyasi bo‘yicha iqtisodiy samara bermaydigan, tarkibida oltin miqdori nisbatan kam maʼdanlarni murakkab jarayonlar orqali qayta ishlab, oltin olishdir.

Rustam Islomovich avvalo, konning tarkibiy bo‘limlari faoliyati to‘g‘risida qisqacha to‘xtalsangiz. Ayni vaqtda qanday ishlar amalga oshirilmoqda?

- Korxonamiz bevosita maʼdanni qayta ishlash va metall ishlab chiqarish bilan bog‘liq kon ishlari va maʼdan tayyorlash, maydalash va g‘alvirlash, dozalash va maʼdanni yotqizish, uyumda eritmaga o‘tkazish va tayyor mahsulot, kon jihozlarini taʼmirlash, elektr taʼmirlash, taʼmirlash va foydalanish, nazorat-o‘lchov asboblari va avtomatika uchastkalari, texnologik laboratoriya, moddiy-texnik taʼminlash, bosh marksheyder, mexanik, energetik, ishlab-chiqarish texnik, mehnatga haq to‘lash va ish haqi, kadrlar, mehnat muhofazasi va xavfsizlik texnikasi, axborot texnologiyalari byurolaridan tashkil topgan.

Tarkibida oltini kam bo‘lgan eritmalardan oltinni sorbsiyalash orqali ajratib olishni taʼminlovchi Lokal-sorbsion qurilmasi sinov – sanoat loyihasining ishlab chiqilishi, qisqa fursatda qurilishi va amalga tatbiq etilishi o‘z samarasini berayapti. Ushbu qurilmada tarkibida nisbatan oltin miqdori kam bo‘lgan eritmalar qayta ishlanib, qo‘shimcha oltin olinmoqda. Bu o‘z navbatida ishlab chiqarish rejasining bajarilishini taʼminlayapti.

Shuni ham alohida taʼkidlash kerakki, 2019-yilda “Kon texnogen chiqindilarini kompleks qayta ishlash” loyihasining to‘la quvvat bilan ishga tushirilishi yiliga 15 mln tonna va undan ham ortiqroq texnogen chiqindini qayta ishlash imkonini bermoqda.

Ulkan ishlab chiqarish resurslariga ega kombinatda texnik va texnologik modernizatsiya jarayonlari jadal surʼatlarda amalga oshirilmoqda. “Oltinni uyumda eritmaga o‘tkazish sexi” konida ham innovatsion ishlanmalar ishlab chiqarishga tatbiq etilayapti. Jumladan, 2009-2010-yillarda maʼnan va jismonan eskirgan 4-bosqich maydalash qurilmalari yuqori ish unumdorligiga ega “Barmac” maydalagichlariga, xorijda ishlab chiqilgan maʼdan bilan taʼminlash dastgohi NMZda tayyorlangan shunday dastgohga almashtirildi.

Ilgari katta mablag‘ hisobiga chetdan keltirilgan ko‘pgina ehtiyot qismlar hozir mahalliylashtirish dasturi doirasida respublikamiz korxonalarida tayyorlanayotir. Masalan, maydalash, saralash, ishqorda eritish ishlarida foydalaniladigan ehtiyot qismlar va mahsulotlar Navoiy mashinasozlik zavodi, ayrimlari Toshkentdagi “GAUCH” masʼuliyati cheklangan jamiyati, “Maxsus polimer zavodi” qo‘shma korxonalarida ishlab chiqarilmoqda. Bugungi kunda korxona ehtiyoji uchun kerakli ehtiyot qismlarning 90 foizi mahalliylashtirildi. Kon muhandislari tomonidan doimiy ravishda mavjud qurilma va jihozlarlarni takomillashtirish, ularning ish unumdorligini oshirish, butlovchi qismlarni taʼmirlash va ularning ishlash muddatini uzaytirish, ishlab chiqarishda qo‘llaniladigan ehtiyot qismlar va mahsulotlarni mahalliylashtirish ishlari davom ettirilmoqda.

Korxonamizda zamonaviy fikrlaydigan, har qanday vaziyatda masʼuliyatni o‘z zimmasiga olishga qodir, g‘ayratli va shijoatli, intellektual salohiyatli, vatanparvar yosh kadrlarga muhim vazifalar ishonib topshirilmoqda.

So‘nggi 3 yilda yosh kadrlarning bevosita ishtirokida maʼdan yotqizish va uyum shakllantirishga o‘zgartirishlar kiritilib, uyum qatlamlarini birlashtirilish amalga oshirildi. Bu, mavjud uyum qiyaliklarini ishqorlash imkonini berdi. 2019-yilda rejadan tashqari 4,5 milliard so‘mdan ko‘proq qo‘shimcha iqtisodiy samaradorlikka erishildi.

Mana to‘rtinchi yildirki, maʼdan uyumi yuqori qatlamlarida “Bentonitsimon glina yordamida himoya qatlami hosil qilish va unga maʼdan uyumini yotqizish” loyihasi bosqichmabosqich olib borilmoqda. Bu loyihaning tatbiq etilishi oltin tarkibli eritmani maʼdan qatlamlari orqali o‘tkazish vaqtini qisqartirdi. Natijada oltin ajratib olish ko‘rsatkichini 10 foizgacha oshirishga erishildi. Innovatsion loyihalar kelgusida ham yuksak samaralar beradi.

Maʼlumki, “Oltinni uyumda eritmaga o‘tkazish sexi” konida inson organizmi va sog‘lig‘iga zarar yetkazuvchi omillar ham mavjud. Ularni oldini olish, korxona ishchi-xodimlarining sog‘ligini muhofaza qilish borasida qanday shart-sharoitlar yaratilmoqda?

- Avvalo, texnologiyada va ishlab chiqarish xususiyatiga ko‘ra ajralib chiqadigan maʼdan changini kamaytirish bo‘yicha chora-tadbirlar rejalari ishlab chiqilgan bo‘lib, ular muntazam tarzda ro‘yobga chiqarilmoqda. Jumladan, maʼdan omborida qazib olishdan oldin maʼdanni suv bilan namlash, maʼdan yetkazish qurilmalari ustki qismini shamol va yog‘ingarchiliklardan himoyalash, ajralib chiqadigan maʼdan changini so‘rib olish tizimini o‘z vaqtida davriy, joriy taʼmirlash ishlari doimiy ravishda yo‘lga quyilgan.

Ishchi-xodimlarning mehnat faoliyati vaqtida ularga bevosita kuchli taʼsir qiluvchi birikmalarning o‘zaro taʼsirini kamaytirish va bartaraf etish uchun jamoaviy, shaxsiy himoya vositalaridan foydalanish zarurati doimiy tushuntirilib, bu ishlar masʼullar tomonidan qatʼiy nazoratga olingan.

Kasaba uyushma qo‘mitasi tomonidan ishchi-xodimlar va oila aʼzolarining munosib dam olishlari uchun zarur sharoitlari yaratilmoqda. O‘tgan yilda 123 nafar ishchi-xodimga qariyb 33 million so‘mlik moddiy yordam, 113 nafariga 28 million so‘mlik rag‘batlantirish, o‘zlari va oila aʼzolari uchun bolalar dam olish oromgohlari va sanatoriyalarga 90 dan ortiq yo‘llanmalar berildi.

Har qanday korxonada malakali mutaxassislar, fidoyi insonlar faoliyat yuritsagina maqsadga erishish mumkin bo‘ladi. Konda o‘z vazifalarini astoydil bajarib, erishilayotgan yutuqlarga arzigulik ulush qo‘shayotgan hamkasblarimizning nomlarini tilga olib o‘tsangiz maqsadga muvofiq bo‘lardi.

Har qanday maqsadni amalga oshirishda eng avvalo o‘z kasbining fidoyisi bo‘lgan, jonkuyar insonlarga tayaniladi. Zero, yutuqlar ortida mashaqqatli mehnat yotadi. Bugungi murakkab sharoitda qiyinchiliklarni bartaraf etib, ishlab chiqarish rejalarini bajarishga munosib hissa qo‘shayotgan g‘ayratli, bilimli, tashabbuskor, yangicha fikrlaydigan turli kasb egalarining mehnati tahsinga munosibdir. U.Mamatov, B.Qurbonov, A.Aybulatov, J.Obloyev, D.Omonov, D.Pirmatov, A.G‘aniyev, E.Anorboyev, A.Toshev, S.Abdullayev, D.Aslonov singari yosh kadrlarni eʼtirofga loyiq xodimlar sirasiga kiritish mumkin. Ularga F.Soyibov, Z.Usmanov, Ch.Guseynov, Z.G‘aniyev, R. Egamov, A.Soy, Sh.Sultanov, A.Ergashov kabi rahbar va malakali mutaxassislar ustozlik qilib kelmoqda.

 

“Konchilar hayoti” gazetasining 2022-yil 27-maydagi 10-sonini quyidagi havola orqali o‘qing:

https://www.ngmk.uz/uz/home/blog/press-tsentr/gazeta--konchilar-hayoti- 

“NKMK” AJ matbuot xizmati.